Günlük Arxivlər: Noyabr 29, 2012
Facebook statuslarından xəbər düzəltmək olarmı?
Son vaxtlar bəzi mətbuat orqanlarında, xüsusən də saytlarda yeni ənənə yaranıb. Jurnalistlər sosial şəbəkədə gördükləri maraqlı statuslardan xəbər hazırlayırlar. Tanınmış birinin yazdığı şəxsi status az keçmədən xəbər kimi oxucuya təqdim edilir. Həmin statusa bildirilən rəylər də xəbərin bir hissəsinə çevrilir. Bundan başqa, sayt rəhbəri ilə sosial şəbəkədə dostluq edən məşhur və ya az məşhur birisi səhəri gün öz fotolarını “fotosessiya” kimi dostunun saytında görə bilir. Müasir informasiya məkanında xəbərin saniyə hesabı ilə bir-biri ilə yarışdığını nəzərə alsaq, rəqabət danılmaz gerçəkdir. Amma sosial şəbəkə statusları, orada paylaşılan fotolar xəbər mövzusu ola bilərmi? Bu zaman hansı normalar nəzərə alınmalıdır?
Media eksperti Zeynal Məmmədli dedi ki, bu məqamda əsas məsələ media hüququ və etikasının buna necə baxmasıdır. Onun sözlərinə görə, media hüququ internet mediasının sosial şəbəkədən qaynaq kimi istifadə olunmasına yaşıl işıq yandırır. Amma bu halda qaynaqdan daha çox ip ucu kimi istifadə olunması məsləhətdir: “Tutaq ki, bir status, bir foto sayəsində izə düşürsən, açıq qaynaqlardan istifadə edib, bunu tamamlayırsan. İctimai önəm daşıyırsa, statuslardan bu formada istifadə edə bilərsən”.
Z.Məmmədli dedi ki, özəl statusları icazə almadan xəbər məkanına gətirmək isə kiminsə şəxsi məktubunu icazəsiz oxumağa bənzəyir. Müsahibimiz facebook-un açıq şəbəkə olması faktını xatırladaraq, burada statusların çoxsaylı qrupun arenasında paylaşıldığını dedi: “Bu səbəbdən də status sahibi ilə razılaşdırandan sonra onu mediaya çıxarmaq olar. Əgər status sahibi bunun daha geniş miqyasda müzakirəsinə razıdırlarsa, ictimailəşdirmək olar. Yəni həm hüquqi, həm etik problem bu halda yoluna qoyulmuş olur”.
Z.Məmmədli bu məsələdə mübahisəli məqamların çox olduğunu dedi. Onun dediyinə görə, jurnalistika xalqdan qopmur. Amma eyni zamanda əgər sayt, qəzet ictimai önəm daşıyan birisinin fotolarını saytda yaymaq qərarı veribsə, detallara diqqət etməlidir. Belə ki, həmin fotolarda özəl yaşam məqamı qabardılırsa, peşəkar media icazəsiz, bunun ictimai önəmini qavramadan ondan istifadə edə bilməz: “Bu, ən azı etik davranış deyil. Hüquqi problem yaranmasa belə, etik problem də önəmlidir. Kiminsə ailə fotolarını yayımlamaq nəyə lazımdır? İctimai önəmi nəzərə almaq lazımdır. Amma hər situasiya üçün buna qərar verirsən. Yeni sahə olduğu üçün müəyyən boşluqlar var burda. İnternetin tənzimlənməsi tərəfdarlarına yem verməmək üçün bir çox ölkələr qanunvericilik məsələsində çabalayırlar”.
Sevinc TELMANQIZI
JURNALİSTİKA DƏRSLƏRİ 